Hoe werkt het Trakehner Stamboek?

De INs & OUTs van het Trakehner Stamboek
Door Heleen Cramer

Het gebeurt heel vaak dat via deze TCN website vragen over het hoe en wat van het stamboek binnen komen. Voor veel nieuwe eigenaren van een Trakehner is de administratieve kant van hun nieuwe bezit toch vaak een raadsel. Al die afkortingen en al die termen… elite hengst, staatspremie merrie, GP programma, familie van … Wellicht zijn er toch ook nog onbekendheden voor de oude doorgewinterde rotten in het fokkersvak, vandaar een inventarisatie van alle termen, afkortingen en regels.
In dit artikel zullen we zoveel mogelijk de diverse termen proberen te verduidelijken.

Je koopt een Trakehner, bijvoorbeeld een veulen en dan?
De verkoper dient het paard volgens de wet af te leveren met een halster en touw en met de bijbehorende papieren, dat halster en touw is overigens een Nederlandse gewoonte in Duitsland is dat niet een vaste regel. Voor een Trakehner horen die papieren te zijn: een roze- kleurig EU paarden paspoort en een eigendomsbewijs, de ‘Eigentumsurkunde’. Het maakt hier niet uit of het een hengst of een merrieveulen betreft. Bij elke Trakehner hoort een Eigentumsurkunde.Wat staat er precies op dat eigendomsbewijs?

Bovenaan links de naam van het paard (dikwijls –nog- niet ingevuld). Dan het geslacht: merrie (Stute) of hengst (Hengst), het ras: Trakehnen, het lidmaatschapsnummer plus de naam en adres van de fokker.
Rechtsboven staat het ‘Lebensnummer’, het nummer waaronder het paard geregistreerd staat. Voorbeeld: DE 409 09/02448/00. DE staat voor Duitsland en de 09 van wat lange nummer voor Trakehner, de twee eindcijfers voor het geboortejaar, in dit geval 2000. Dan volgt de kleur: b.v. Rappe (= zwart), De Geburtsdatum, de geboortedatum, het ‘Zuchtbrand’ (logo van het stamboek), het nummer dat onder het brandmerk werd ingebrand (toen dat nog mocht) en het microchipnummer als dat aangebracht is.
Dan volgt de afstamming van eerst de vader met twee achterliggende generaties en daaronder dat van de moeder. Er staat altijd het levensnummer van iedere vermelde voorouder, zodat het betreffende paard terug te vinden is in de diverse fokkerijboeken. Op naam alleen zou dat te veel verwarring geven. Dikwijls wordt een naam meerdere malen gebruikt. Denk maar aan de hoeveel Jannen en Pieten die wij kennen.
Bij de namen van de ouders staan dikwijls afkortingen. Zo staat E. H. Voor Elite hengst, E.St. voor Elite Stute, Pr.St. voor Premien Stute (Verbands premie merrie), en St.Pr.St voor Staatspremie merrie.
* Over het verkrijgen van deze titels verderop meer.
De losse letters onder of achter de naam staan voor de kleur van het paard, b.v. F = Fuchs (vos), R = Rappe (zwart).
De eigendomsoorkonde moet altijd meegeleverd worden bij verkoop en het is aan de nieuwe eigenaar om dit bewijs naar het stamboek op te sturen ter registratie samen met het paspoort.

Sinds een aantal jaren krijgt ieder veulen een Europees paspoort. Voor die tijd ontving de eigenaar van een geregistreerde veulen na een ‘Brenntermin’ of te wel een Beurteilungstermin’ zoals op onze TCN stamboekdag wanneer alle veulens officieel bekeken en beoordeeld worden door de jury van het Rheinland alleen een afstammingsbewijs.
Het paspoort is internationaal geldig. Het is dus niet zo dat je, als je in Nederland woont en in Duitsland een Trakehner koopt, het paspoort om hoeft te zetten naar een Nederlandse versie. Op de voorkant staat weer door wie het paspoort werd uitgegeven. In ons geval is dat het Trakehner Verband in Neumünster, Duitsland. Rechtsboven staat de naam van het paard en weer dat registratienummer. Ook hoort daar een kopie van het chipnummer geplakt te zijn. Het is in Nederland verplicht je paard gechipt te hebben als je het vervoeren wilt. Dat is dus in principe altijd. Er zijn wat uitzonderingen op deze regel, maar die vallen buiten dit kader. Zie het artikel over vervoer.
Op bladzij 2 van het paspoort staat weer dat levens nummer, de naam van het paard, het geslacht, de kleur, de laatste dekdatum van de moeder en het deklijstnummer (decklisten) waar dat mee overeen komt. Verder de geboortedatum, het lidmaatschaps/registratienummer van de fokker en diens adres. Dan het ‘Geburtsort’ daar waar het paard geboren is. Het ‘Zuchtbezirk’ dus, het fokgewest. Voor in Nederland geboren veulens staat hier het Rheinland. Dat ligt weliswaar in Duitsland, maar wij Nederlandse fokkers vallen onder dit fokgewest, vandaar deze Duitse registratie.
In oudere paspoorten staat dan op bladzijde 3: ‘Aktive Kennzeichnung am’: en daarachter een datum. En rechts daarvan het ‘Bezirk/Ort’ dat is de plaats waar het paard is geschetst, bij voorbeeld Wenum Wiesel. Daaronder weer het Zuchtbrand, het microchipnummer en dan het kopje ‘Abzeichen bei Fuss der Mutter’. Hieronder staan alle aftekeningen die op de dag dat het veulen bekeken werd door de beoordelingscommissie van het Rheinland werden genoteerd. Dat moet altijd als het veulen nog gezoogd wordt door de moeder. Dat is immers het bewijs dat het haar kind is. Als een veulen al gespeend is, of als de moeder is overleden moet volgens de stamboekwet een DNA of bloedproef de afstamming zeker stellen.
In de nieuwere paspoorten zit een wit gedeelte waarin de aftekeningen in een tekening van een paard worden aangebracht.

Verder is er in het paspoort plaats voor sportaantekeningen, eigenaarwisselingen, en veterinaire gegevens als de entingen en andere medicijnen. Wanneer een merrie officieel is opgenomen in het stamboek als driejarige of ouder, wordt dit ook officieel in het paspoort genoteerd. Dit gebeurt door de administratie van het stamboek in Neumünster. Het verschuldigde bedrag voor de opname/beoordeling van je veulen of merrie is dan ook bedoelt om deze kosten te dekken. Uiteindelijk is een stamboek voornamelijk niet meer en niet minder dan de burgerlijke stand van een paardenras.
Het paspoort dien je altijd bij te hebben als je met het paard onderweg bent. Het hoort onlosmakelijk bij dat paard, wordt eenmaal versterkt en dient met het paard mee verkocht te worden. Als het paard overleden is, dient het ook weer bij het stamboek te worden ingeleverd. Als men het terug wil hebben, dan kan dat meestal; het wordt dan ongeldig gemaakt en kan als aandenken bewaard worden door de eigenaar.
Een veulen moet dus in zijn jeugd, als hij nog bij zijn moeder loopt, gezien worden door de beoordelingscommissie van het fokgewest waar het geboren is. Daarom organiseert het TCN altijd de stamboekdag in juli. Dan komt de commissie en kan het veulen gezien worden. Het gezien worden door die jury is eigenlijk de officiële vaststelling van het feit dat de dekking inderdaad heeft plaatsgevonden en tot de geboorte van een veulen heeft geleid .

De fokker moet lid zijn van het stamboek, er moet een deckschein, een dekbon, zijn uitgeschreven voor de merrie door de eigenaar van de hengst en die moet weer zijn administratie van de opgegeven dekkingen kloppend hebben voor het stamboek. Het dekstation geeft een ingevulde dekbon, “Deckschein” aan de eigenaar van de merrie. Daarop staat de naam, registratienummer van de merrie , de naam en adres van de fokker, de naam van de het dekstation de naam + nummer van de hengst en de dekdata.
Het onderste gedeelte is nog blanco. ‘Fohlenmeldung’ staat er zo optimistisch op. Zodra het veulen geboren is, moet de eigenaar van de merrie (en dan ook haar kind!) dit ingevuld opsturen naar het stamboek. De geboortedatum, de (waarschijnlijke) kleur, het geslacht en de handtekening van de fokker staan erop. Merries die reeds opgenomen zijn en waarvoor ieder jaar een bijdrage wordt betaald, ontvangen ieder jaar automatisch zo’n dekbon, ingevuld door het stamboek. Mocht een merrie nog niet opgenomen zijn, dan moet voor de merrie voor het begin van het nieuwe dekjaar een deckschein bij het Verband worden aangevraagd. Wat een fokker ook ontvangt is een zogenaamde ‘Musterungszettel’. Een formulier waarop de gegevens van het veulen staan (Levensnummer, vader en moeder etc) en waarop de beoordelingscommissie de punten die ze het veulen geven zal noteren. Dit formulier moet dan ook meegenomen worden naar de beoordelingsdag.

Waar krijgt het veulen dan punten voor?
Allereerst voor het type. Hoe Trakeher- typisch is dit veulen. En ook hoe geslachts-typisch. Een hengst moet er mannelijk uitzien; een merrie vrouwelijk. Dan is er een cijfer voor de lichaamsbouw, een voor het fundament, en drie cijfers voor de gangen, de stap, draf en galop. Tenslotte het eindcijfer waarin een totale indruk wordt weer gegeven en de verwachte fokwaarde wordt uitgedrukt.
Voor veulens is dit slechts een indicatie; de punten worden geregistreerd maar hebben nog geen definitieve waarde. Ze helpen de fokker keuzes te maken. Bij voorbeeld om het veulen als hengst op te fokken of niet.
Een merrie wordt op een gegeven moment opgenomen in het stamboek, meestal op driejarige leeftijd, maar het kan ook als ze ouder is. Ze wordt dan op de zelfde onderdelen beoordeeld. Deze wordt officieel vastgelegd, is belangrijk, waardebepalend en is definitief.
Als een merrie 53 of meer punten krijgt kont ze in aanmerking voor de titel Premien Stute. Dat is een door het Verband vergeven predikaat voor een merrie die qua exterieur en sportaanleg tot de betere merries gerekend kan worden. De premie kan vervolgens pas definitief worden toegewezen als de merrie een voldoende verrichtingsexamen heeft afgelegd of zelf succesvol was in de sport (minimaal L2 met winstpunten ).

Wilt u lezen hoe het er aan toe gaat op een Trakehner Keuring? Dat kunt u hieronder lezen.